niedziela, 16 lipca 2017

128. W krainie Gryfitów. Podania, legendy i baśnie Pomorza Zachodniego - Stanisław Świrko


Kocich łapek: 8
czytałam: 2 dni
tłumaczenie: -
wydawnictwo: Wydawnictwo Poznańskie 
data wydania:  
cykl: -
seria: -
stron: 616 
wersja: papierowa/posiadam
oprawa: twarda, z papierową obwolutą
ISBN: 83-210-0494-6
cena z okładki: - 
tytuł oryginalny: -  


 Znów możemy zadawać sobie pytanie, co z baśniami. Co z legendami i mitami krain i miejsc, w których wyrastaliśmy jako dzieci? Jakie to cuda i skarby zawarte są w opowieściach naszych przodków? A jest ich sporo, wystarczy tylko sięgnąć do tego, co znamy z opowieści przed snem, które nasi rodzice i dziadkowie nam snuli. Po prawdzie ja nie urodziłam się na Pomorzu, ale nie stało mi na przeszkodzie nic, by sięgnąć po tą pozycję i zapoznać się z historiami, które od wieków krążyły między pokoleniami... 


 Już po pierwszych stronach byłam absolutnie oczarowana tym, co mnie tu spotkało. Historie, które zbierają całą śmietankę basenu morza Bałtyckiego - polską, niemiecką, skandynawską. Wymieszaną i podaną, szepczącą echami dawnych wieków, kiedy to jeszcze Słowianie i Wikingowie kroczyli tymi szlakami. Absolutnie zachwyciło mnie bogactwo kultury Pomorza Zachodniego, liczne odniesienia do przeszłości. Setki bohaterów, dziesiątki wyzwań i problemów. 

 Tom jest bardzo gruby, przynajmniej z pozoru. Jednak jeśli raz sięgnie się po niego, ciężko się oderwać. Chłonie się kolejne strony szybko i z fascynacją. Zresztą, wystarczy spojrzeć na spis treści, by dostrzec, jakie bogactwo się otwiera przed nami:
I. W walce o ziemię ojczystą: 
- Marzenna Rzeszowska: O zakopanym dzwonie i dzielnych rycerzach księcia Bogusława I 
- Tymoteusz Karpowicz: O bartniku Cichu i walczącym niedźwiedziu 
- Czesław Piskorski i Ryszarda Wilczyńska: O włóczniach Mohortowych rycerzy 
- Marzenna Rzeszowska: O obrońcach Góry Zamkowej 
- Stefan Deskur: Rak 
- Marzenna Rzeszowska: O żołnierzach zamienionych w drzewa 
- Marzenna Rzeszowska: O śpiących rycerzach znad Odry 
- Czesław Piskorski: Jak rycerz Bartłomiej z Dębogóry wypędził Brandenburczyków z Gardźca 
- Stanisław Świrko: O słowiańskiej osadzie Parsęcko i Krzywym Marcinie 

II. O władcach Pomorza Zachodniego: 
- Czesław Piskorski i Stanisław Świrko: Jak powstały Mieszkowice 
- Czesław Piskorski: O Żelisławie i gnieździe gryfów 
- Marzenna Rzeszowska: O księciu Barnimie II i pięknej żonie rycerza Widanty 
- Marceli Labon: O księżnie Zofii i Janie z Maszewa 
- Marzenna Rzeszowska: O błaźnie Mikołaju 
- Marzenna Rzeszowska: O Sydonii - Białej Damie szczecińskiego zamku 
- Marzenna Rzeszowska: Ostatni z rodu olbrzymów 
- Marzenna Rzeszowska: O białym orle nad cmentarzem olbrzymów 
- Marzenna Rzeszowska: Śmierć księcia 
- Stanisław Świrko: Dąb Trzech Panów 
- Tymoteusz Karpowicz: Świadectwo hańby 

III. O dawnych panach i poddanych: 
- Marzenna Rzeszowska: Noc sylwestrowa nad Słupią 
- Czesław Piskorski: O rycerzach i okrutnym feudale 
- Władysław Łęga: Księżniczka bez serca 
- Marzenna Rzeszowska: Widma 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Upiór w Suchej 
- Stanisław Pawłowicz: O trzech dębach z Osowa 
- Janina Buczyńska: Przeklęty zamek na Wzgórzu Wisielców 
- Janina Buczyńska: O okrutnym władcy zbójeckiego zamku 
- Roman Zmorski: Dobry starosta 

IV. O dawnych bogach i bożkach pogańskich tudzież o kościołach, klasztorach i zakonnikach: 
- Władysław Łęga: Ofiara 
- Władysław Łęga: Koń wróżbita 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Klęska Belbuka 
- Bolesław Kibała: O pogańskich dziewicach nad Drawą 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Wróżba Swantewita 
- Stefan Deskur: Boży Dar 
- Monika Wiśniewska: Zjawy topielców koło Jęczydołu 
- Stanisław Świrko: O lubińskiej syrenie i zakonniku 
- Janina Buczyńska: O swobnickim komturze i urodziwej córce wójtowej 
- Stefan Deskur: Płomień 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Płaczące dzwony 
- Czesław Piskorski: O diable z Kniei Bukowej 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Opat Bruno z Kołbacza 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Jesiotry braciszka Urbana 
- Stanisław Pawłowicz: O kościele Mariackim w Stargardzie 
- Jerzy Buczyński: O słowiańskiej bogini śmierci 
- Ryszarda Wilczyńska: O dzwonach z goleniowskiej fary 

V. O morzu, jeziorach, rzekach i dzielnych rybakach: 
- Władysław Łęga: Król głębin 
- Marzenna Rzeszowska: O rusałce z Nowogardna 
- Marzenna Rzeszowska: O regalickim wodniku 
- Stanisław Rzeszowski: O pięciogłowym smoku 
- Tymoteusz Karpowicz: O dąbskiej syrenie 
- Tymoteusz Karpowicz: O rybaku i diable 
- Jerzy Buczyński: O rzece Inie 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Diabeł powsinoga 
- Marzenna Rzeszowska: O złośliwym diable i sprytnym rybaku 
- Janina Sidorowicz: O rycerzu Warszu i Warszewskim Jeziorze 
- Stanisław Świrko: Syrena z Trzęsacza 

VI. O miłości rycerskiej i wieśniaczej: 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Pieśń Świętobora 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: O zaczarowanej księżniczce Sygrydzie 
- Tymoteusz Karpowicz: Siedem wierzb 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: O dwóch braciach rycerzach i ich niesławnej śmierci 
- Stefan Deskur: Bliźniaki 
- Janina Buczyńska: O kupcównie Małgosi i szadzkim kasztelanie 
- Marzenna Rzeszowska: O kochankach z Trzęsacza 
- Marzenna Rzeszowska: O niezgodnych rycerzach 
- Stanisław Świrko: O szewczyku i pięknej starościance 

VII. O grodach pomorskich i ich mieszkańcach: 
- Stanisław Świrko: O zatopionej Winecie 
- Jerzy Buczyński: Ślepy rumak z Winety 
- Marzenna Rzeszowska: O zdrajcy burmistrzu i pasterce Anusi 
- Marzenna Rzeszowska: Tajemnica herbu Goleniowa 
- Czesław Piskorski: Wieniec Zgody 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Zaraza w Połczynie 
- Stanisław Świrko: Kłopoty mieszkańców Sianowa 
- Jerzy Buczyński i Stanisław Świrko: Skąd pochodzi nazwa miasta Kamień 
- Jerzy Buczyński: O Morzu Czerwonym w Stargardzie 
- Jerzy Buczyński: Baszta Kaszana w Trzebiatowie 
- Stanisław Świrko: Skarby zamku drahimskiego 
- Stanisław Świrko: Ambona w Radaczu 
- Marceli Labon: O widmie na Grodźcu 

VIII. O zbójcach i piratach: 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: O zbójcach z Góry Chełmskiej i mosiężnym rogu 
- Monika Wiśniewska: O głazie Kołyską zwanym 
- Stanisław Deskur: Rozbójnik 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Strachy nad jeziorem Glicko 
- Tymoteusz Karpowicz: Czarny Lewiatan 
- Władysław Łęga: Okręt widmo 
- Tymoteusz Karpowicz: Siedmiu łebian w niebie 
- Stanisław Świrko: O urodziwej Stence - korsarce wolińskiej 

IX. O zaczarowanych skarbach, szczęściu i ludzkiej chciwości: 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: O ubogim gospodarzu i bursztynowych skarbach 
- Janina Buczyńska: Ubogi bednarz z Kołbacza, który osadę Sowno założył 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Kamień szczęścia 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Skarby podziemnego zamku 
- Stanisław Rzeszowski: Skarb rycerza o sześciu palcach 
- Stanisław Rzeszowski: O skamieniałym chciwcu z Karska 
- Marzenna Rzeszowska: O strażnikach skarbu i pracowitym szewczyku 
- Władysław Łęga: Dzwon 
- Tymoteusz Karpowicz: Złote Jezioro 
- Tymoteusz Karpowicz: Ślepiec z Łeknicy 
- Stanisław Świrko: Szczęście na moście 
- Marzenna Rzeszowska: O skarbie i szubienicy na Serbskiej Górze 

X. Baśnie o karzełkach, diabłach, czarownicach i strachach: 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: O dobrych karzełkach znad brzegów Jamna 
- Władysław Łęga: Niezwykłe wesele 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: O dwóch białych gołąbkach 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Lestek na królewskim dworze 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Tajemnica czarnej wody 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Nocna przygoda drwala Marcina 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Śpiewający przetak 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: O dwóch siostrach gęsiareczkach 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Odmieniec 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Pas wilkołaka 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Kamienna chatka 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Jak rycerz Bonin diabłu duszę zaprzedał 
- Stefan Deskur: Sześć sióstr 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Człowiek w kamień zaklęty 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Olbrzym, diabeł i przemyślny karzełek 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: O złych wróżkach i cudownym źródełku 
- Monika Wiśniewska: Sabat czarownic na górze Słup 
- Władysław Łęga: O zamku w Sławnie 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Fałszywa kartka 
- Gracjan Bojar-Fijałkowski: Księga tajemnej wiedzy 
- Stanisław Rzeszowski: O błędnym ogniku

 Sami przyznacie: jest tego bardzo dużo. Mnogość autorów i baśni sprawia, że każdy znajdzie coś dla siebie. Zarówno interesującego jak i wciągającego - ale też trafią się słabsze opowiadania i baśnie, które nie do końca poruszyły moją wyobraźnię. W większości wypadków dotyczyły one kościołów i zakonników, ale trafiały się też opowieści o syrenie, o szewczyku... Najwyraźniej jestem "za duża", by w niektóre opowieści uwierzyć ;)

 Jedyne zastrzeżenie, jakie mam, to to z punktu widzenia historycznego. Brakuje mi autentyczności i potwierdzenia, że tak było... z drugiej jednak strony, szybko sobie uświadamiam, że nie tylko wynika to z faktu, że wielu pisarzy złożyło się na ten zbiór, ale też i same legendy, często przekazywane z ust do ust, zatraciły wiele, a zyskały inne cechy, zgodne z realiami historycznymi, w jakich powstawały. 

 Nie mniej jednak, była to niezwykła przygoda, która porwała mnie do samego końca. A że ostatnio na nowo odkrywam świat baśni, mitów i legend polskich, tym bardziej z przyjemnością korzystałam z okazji. Ten tom, zarówno swoją objętością jak i treścią - przykuwa uwagę i sprawia, że ciężko się nim nie zainteresować. Prawdziwa perełka wyszperana w antykwariacie! 

 Mnogość postacie sprawia, że kręci się w głowie. Jedne są ciekawsze, inne mniej interesujące, ale wszystkie łączy jedno - związane są z Pomorzem Zachodnim, więc dla mieszkańców tych ziem z pewnością są bliskie. Nie mam żadnego ulubieńca wśród nich - być może dlatego, że nie chcę żadnej postaci skrzywdzić ;) Nie wykluczam jednak, że zapewne, gdy znów po ten zbiór sięgnę (a sięgnę, i to bankowo!), to znajdą się postacie, które staną mi się bliskie. 

 Dużym plusem są też proste, ale eleganckie, kolorowe czarno-białe ilustracje, obrazujące daną postać czy wydarzenie opisywane w tekście. Równie eleganckie są też inicjały na początku każdej z baśni, wstawione w czarno-biały herb. Oddają klimat i urok.

 Cała książka jest zdecydowanie niezwykła, ale godna uwagi. Zachwyca, wciąga i sprawia, że ciężko się oderwać, a przekazywane baśnie, mity i legendy Pomorza Zachodniego pełne są folkloru i cudowności, jaką odszukać można tylko na ziemiach, które przez wieki pełne były różnych kultur i obyczajów. Zdecydowanie, warto sięgnąć po ten tom, zachwycić się i dać zaczarować. Polecam.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz